Adriaan Brands werkt als jurist op het gebied van huurrecht voor woningcorporaties. Die corporaties moeten niet alleen goed onderdak bieden maar hebben ook een verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid van hun huurders. Hij gebruikt geen ingewikkelde taal en mijdt juridische stoerpraat. ‘Niet zelden wordt het vonnis niet meteen ten uitvoer gelegd en is er ruimte om hulp te zoeken.’
Interview door Berry Kessels
Veel van zijn zaken komen uit dezelfde buurten: plekken waar veel mensen uit de lagere sociaal-economische klassen wonen. Wijken die worden voorafgegaan door woorden als: probleem-, achterstands- of Vogelaar-. Meestal zijn het buurten waar de meeste woningen een sociale huur hebben en eigendom zijn van woningcorporaties. Die corporaties moeten niet alleen goed onderdak bieden maar hebben ook een verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid van hun huurders.
Als dat laatste niet meer lukt, komt Adriaan Brands in actie. ‘Als je een overlastprocedure wint, is het mooi om te zien hoe opgelucht de buurt reageert. Vaak is er al veel voorgevallen voor wij eraan te pas komen.’
‘Ik sluit niet uit dat ik ook zou dichtslaan als ik zelf in zo’n situatie zit.’
Menselijke kant
Hij noemt het een uitdagende praktijk. ‘Er is een voorgeschiedenis, mensen zijn al een paar keer aangeschreven, de wijkagent is betrokken en heeft overlast geconstateerd et cetera. Dat is meestal genoeg om met een redelijke kans op succes een procedure te beginnen.’ De menselijke kant is ingrijpend. Het gaat onevenredig veel over dat deel van de samenleving waar de meeste klappen vallen: mensen met schulden en zonder werk, met psychiatrische problematiek of verslavingsproblematiek. Ergens kan Adriaan Brands wel begrip opbrengen voor het gedrag dat ze vertonen. ‘Ik sluit niet uit dat ik ook zou dichtslaan als ik zelf in zo’n situatie zit.’
Dichtslaan of juist in woede ontsteken doen ze regelmatig. Brieven van de woningcorporatie leiden vaak niet tot het gewenste resultaat. De advocaat komt eraan te pas als de sociale verhuurder er niet meer uitkomt met de huurder. ‘Soms zie je dat een brief van ons werkt. Maar vaak reageren mensen niet. Het is maar de vraag of ze zelfs de brief openmaken.’
Geen juridische stoerpraat
Hij gebruikt geen ingewikkelde taal en mijdt juridische stoerpraat. ‘Ik pas mijn toon aan. Wijs erop dat er hulpverleners klaarstaan. Je hoopt dat iemand reageert. Niet zelden wordt het vonnis niet meteen ten uitvoer gelegd en is er ruimte om hulp te zoeken.’ De coronacrisis helpt niet. ‘Ik heb de indruk dat het aantal zaken toegenomen is. Mensen zitten constant thuis, dat leidt wellicht tot meer overlast en spanningen.’
Van vader op zoon
Adriaan begon kort voor zijn afstuderen als juridisch medewerker op het kantoor en in de praktijk van zijn vader Edwin Brands, bij de woningcorporaties in en om Arnhem een bekende naam. ‘Van meet af aan ging dat verrassend goed. Toen ik begon heb ik tegen mijn vader gezegd: als ik niet functioneer, moet je dat zeggen. Ik wil hier niet als het zoontje ván zitten. Wij hebben werk en privé goed gescheiden kunnen houden’
Na het pensioen van zijn vader nam De Kempenaer de praktijk over. ‘De Kempenaer vroeg mij of ik interesse had om mee te komen. Dat had ik. Sinds 2020 werk ik hier als jurist. Het verschil met vroeger is dat ik nu zelf meer het directe contact heb met de cliënt en wederpartijen. Mijn vader ving veel af. Ik vind dat contact interessant. Iemand kan zichzelf een dienst bewijzen door te bellen als hij een brief heeft gehad. Bijvoorbeeld omdat hij meer tijd nodig heeft om zaken te regelen. Dan stel ik dat aan de woningcorporatie voor.’
Veerkracht van bewoners in volkswijken
Hij ziet verschillen tussen de volkswijken in de steden en de dorpen. ‘In de wijken in de steden is de sociale cohesie sterk afgenomen. Culturele verschillen en taalbarrières zorgen voor problemen. In dorpen speelt dat minder en zie je dat mensen elkaar gemakkelijker aanspreken.’ Door de wettelijke regels zien corporaties zich gedwongen eenzijdiger woningen toe te wijzen. Daardoor concentreren zwakke groepen zich meer in de volkswijken.
Niettemin is de veerkracht van de bewoners daar groot, valt Adriaan op. Hij ziet veel empathie voor de zwakkeren. ‘Buren wachten lang met melden. Tot het uiteindelijk te veel wordt. Dan horen we: hij woont hier al tien jaar en we hebben hem zien afglijden. We vinden het sneu voor hem, maar het gaat gewoon niet langer.’
‘Ik hoop dat iemand goed terechtkomt.’
Zelf is hij ook begaan met de mensen die het betreft. ‘Behalve bij een ouderwetse aso, die bestaat ook nog gewoon. Dan ben ik tevreden dat hij moet vertrekken. Maar als er bijvoorbeeld sprake is van ernstige psychische problematiek, is het een ander verhaal. Ik hoop dat iemand dan goed terechtkomt. Soms kom ik iemand opnieuw tegen in een andere zaak, al dan niet van een andere woningcorporatie. Dat vind ik erg sneu.’
Prettig in zijn rol
Behoefte om advocaat te worden, heeft hij voorlopig niet. Ook is het in de meeste gevallen niet nodig. ‘In eerste aanleg worden huurzaken door de kantonrechter behandeld en zaken bij die rechter hoeven niet door een advocaat gedaan te worden.’
Hij doet geen zittingen, die woont hij hooguit als bezoeker bij. Voor de rest verschillen zijn werkzaamheden nauwelijks met die van een advocaat. ‘Mijn kracht is dat ik heel precies werk. Soms heb ik de neiging om het te mooi te maken, maar ik vraag me altijd af of het relevant is voor de cliënt.’
