Het UBO-register is 22 november 2022 per direct offline gehaald vanwege een belangrijke uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Lees waarom dat is gebeurd.
Op 22 november 2022 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie prejudiciële vragen beantwoord over een Europese richtlijn die gaat over het bestrijden van witwaspraktijken en het financieren van terrorisme (Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering (…)). De procedures hebben weliswaar betrekking op Luxemburg, maar de antwoorden op de gestelde vragen zijn ook van belang voor het UBO-register (UBO = Ultimate Beneficial Owner, of: uiteindelijk begunstigden) dat in Nederland wordt bijgehouden door de Kamer van Koophandel.
In het UBO-register staat wie de eigenaren (UBO’s) zijn van een organisatie of wie daarin zeggenschap of een bepaald aandelenbelang hebben. Het register heeft als doel om criminele activiteiten te voorkomen en helpt bij het opsporen van onder meer fraude, witwassen en financiering van terrorisme.
Het Hof van Justitie stelt voorop dat de Europese wetgever met de voornoemde richtlijn een doelstelling van algemeen belang nastreeft die zelfs een ernstige inmenging in bepaalde grondrechten kan rechtvaardigen (te weten: de eerbiediging van het privéleven en bescherming van persoonsgegevens) en dat de toegang van het grote publiek tot informatie over uiteindelijk begunstigden kan bijdragen tot de verwezenlijking van die doelstelling.
Het Hof komt (kort gezegd) tot de conclusie dat de bepaling in de richtlijn die regelt dat lidstaten moeten zorgen dat iedereen toegang moet krijgen tot de UBO-informatie, onvoldoende onderbouwd is en daarmee ongeldig is: de inperking van de voornoemde grondrechten door het publiek toegankelijk maken van de UBO-informatie gaat verder dan noodzakelijk is en is niet evenredig met het doel dat daarmee wordt nagestreefd. De publieke toegankelijkheid komt met deze uitspraak dus op de tocht te staan, niet het hele UBO-register.
In een Kamerbrief van minister Kaag van 22 november 2022 wordt erkend dat de uitspraak van het Hof aanleiding geeft om naar de verstrekking van informatie over UBO’s te kijken. De verstrekking van gegevens uit het UBO-register is daarom per direct stopgezet. Dat blijft tot nader order ook zo. In de komende tijd zal de Minister gaan analyseren welke informatieverstrekking binnenkort wel weer mogelijk is.
De volledige uitspraak van het Hof van Justitie kan hier worden nagelezen. Let op: de uitspraak leidt er niet toe dat de gegevens van UBO’s niet meer hoeven te worden geregistreerd. Die verplichting bestaat nog steeds.
