Een groothandelaar had bij het afwijzen van een lading rotte avocado’s aan haar onderzoeks- en klachtplicht moeten voldoen. Nu ze dit heeft nagelaten, kan ze zich er nu niet meer op beroepen dat de avocado’s niet aan de koopovereenkomst beantwoorden. Ze moet de facturen van de leverancier daarom gewoon betalen.
Een Nederlandse voedselleverancier en een Spaanse groothandelaar hebben een koopovereenkomst gesloten, op grond waarvan de leverancier avocado’s aan de groothandelaar heeft verkocht en geleverd. Daarvoor heeft de leverancier twee facturen verstuurd. De leverancier kocht de avocado’s in bij een Colombiaans bedrijf. Na aankomst in Nederland is de kwaliteit ervan door een voedselinspecteur beoordeeld als ‘reasonable’, met een score van 6 op een schaal van 1 tot 10. De Spaanse groothandelaar besluit de pallets avocado’s bij aankomst in Spanje echter af te wijzen, vanwege de slechte kwaliteit. Omdat de leverancier en de groothandel het niet eens zijn over de oorzaak van die slechte kwaliteit en de groothandelaar de facturen weigert te betalen, belandt de zaak bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant.
Te hoge temperaturen
De avocado’s zijn ‘ex works’ aan de groothandelaar verkocht, wat betekent dat zij verantwoordelijk is voor de staat en kwaliteit van het product vanaf het moment van transport naar Spanje. De avocado’s waren van goede kwaliteit toen ze Nederland uitgingen, aldus de leverancier. Als ze in slechte staat in Spanje zijn aangekomen, moet dat dus voor rekening van de groothandelaar komen. De leverancier beschikt over uitdraaien van de loggers van het transport en daaruit blijkt dat de avocado’s bij te hoge temperaturen zijn vervoerd, zo stelt het bedrijf.
De groothandelaar betwist dit. Hoewel het vervoer onder haar verantwoordelijkheid heeft plaatsgevonden en zij erkent dat de temperatuur in de koelwagen niet altijd optimaal is geweest, heeft dat laatste de problemen met de avocado’s volgens haar niet veroorzaakt. De avocado’s zijn namelijk in slechte staat vanuit Colombia bij de voedselleverancier in Nederland geladen: een omstandigheid die voor rekening en risico van de leverancier komt.
Weens Koopverdrag
Op de koopovereenkomst tussen de leverancier en groothandelaar is in beginsel het Weens Koopverdrag (Wkv) van toepassing, nu beide partijen gevestigd zijn in een verdragsstaat en de koopovereenkomst betrekking heeft op een roerende zaak. Nu de groothandelaar de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden betwist, moet eerst vastgesteld worden of die op deze overeenkomst van toepassing zijn. Pas daarna kan worden toegekomen aan de vraag of in die algemene voorwaarden de toepasselijkheid van het Wkv is uitgesloten. De vraag of de algemene voorwaarden onderdeel uitmaken van de koopovereenkomst moet worden beoordeeld op grond van het Wkv, zo besliste de Hoge Raad eerder in een arrest van 2005.
Volgens de bepalingen van het Wkv over aanbod en aanvaarding geldt dat algemene voorwaarden alleen dan onderdeel van een koopovereenkomst uitmaken als partijen, uitdrukkelijk of stilzwijgend, tijdens of voorafgaand aan de totstandkoming van het contract zijn overeengekomen die voorwaarden op te nemen en de andere partij een redelijke mogelijkheid had om kennis te nemen van deze voorwaarden. Daarbij geldt dat op een zodanige manier naar de algemene voorwaarden moet zijn verwezen dat hetzij de wederpartij van die verwijzing niet onkundig kon zijn, hetzij voor een 'redelijk persoon' in de zin van het Wkv duidelijk was dat het de bedoeling was om de voorwaarden op de overeenkomst van toepassing te verklaren.
Redelijke mogelijkheid
De groothandelaar moet dan ook naast een uitdrukkelijke of impliciete aanvaarding van de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden een redelijke mogelijkheid hebben gehad om kennis te nemen van de inhoud daarvan. Hoewel de opdrachtbevestiging vermeldt dat de algemene voorwaarden afzonderlijk aan haar zijn toegezonden, is dit nooit gebeurd. Ook heeft de groothandelaar niet op een andere manier een redelijke mogelijkheid gehad om bij de onderhandelingen voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst van de algemene voorwaarden kennis te nemen, aldus de rechtbank. De stelling van de voedselleverancier dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn omdat die op eerdere overeenkomsten tussen partijen van toepassing waren, gaat volgens de rechtbank niet op. Gesteld noch gebleken is dat bij het sluiten van die eerdere overeenkomsten de algemene voorwaarden op een andere wijze aan de groothandelaar zijn verstrekt. Dit alles brengt volgens de rechtbank mee dat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn op de rechtsverhouding tussen partijen. De toepasselijkheid van het Wkv is dus niet tussen partijen uitgesloten.
Onderzoeks- en klachtplicht
Op grond van het Wkv is de voedselleverancier aansprakelijk voor de schade die de groothandelaar lijdt wanneer de avocado’s niet aan de koopovereenkomst beantwoorden. Het is echter aan de koper, dus de groothandelaar, om te bewijzen dat zij aan de onderzoeks- en klachtplicht heeft voldaan. De koper moet de gekochte zaken binnen een, gelet op de omstandigheden, zo kort mogelijke termijn keuren of laten keuren. Bij avocado’s gaat het om potentieel bederfelijke en kwetsbare waar. Daarom had de groothandelaar ze al voor het transport naar Spanje moeten keuren, vindt de rechtbank. Ook had zij meteen na de keuring bij de leverancier over de slechte staat van de vruchtgroente moeten klagen. Voor zover dit niet in Nederland mogelijk was, had de groothandelaar het gebrek in ieder geval direct na aankomst in Spanje kunnen ontdekken. Uit e-mailberichten blijkt echter dat de groothandelaar zich destijds op andere oorzaken beriep dan ze in deze procedure doet.
Geen verder onderzoek
Gelet op dit alles komt de rechtbank tot de conclusie dat de groothandelaar niet aan haar onderzoeks- en klachtplicht heeft voldaan en daardoor het recht heeft verloren zich erop te beroepen dat de avocado’s niet aan de overeenkomst beantwoorden. Er hoeft daarom geen verder onderzoek te worden gedaan naar de non-conformiteit van de avocado’s. De groothandelaar zal de facturen van de leverancier gewoon moeten betalen.