Op grond van de Wet open overheid (Woo) kunnen burgers allerlei documenten opvragen bij de overheid. Maar niet alle documenten hoeven openbaar te worden gemaakt.
In coronatijd vraagt een man aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hoeveel mensen er eigenlijk steeds aanwezig zijn in kerkelijke gebouwen. Met de toen geldende anderhalvemeterregel zouden kerken nooit vol mogen zitten. De minister verstrekt de man een groot aantal documenten, maar geen conceptversies. Volgens de man moet de minister over méér documenten beschikken, die hij kennelijk niet wil openbaren. Ook stelt hij dat de minister de reikwijdte van zijn verzoek te beperkt heeft opgevat, een onvolledige zoekslag heeft verricht en conceptdocumenten niet had mogen weigeren. Daarvoor stapt hij naar rechtbank Den Haag.
Wet open overheid
Op deze kwestie is de Wet open overheid van toepassing. De rechtbank moet dan kijken naar wat een verzoeker in eerste instantie heeft gevraagd. Het verzoek ging toen niet over besluiten en uitlatingen over zingen in kerkelijke gebouwen en de ventilatie daarvan – daarmee kwam de man pas in de bewaarfase. Dan mag de minister dit buiten beschouwing laten.
Mailboxen
De minister had gesteld dat hij bepaalde documenten niet of niet meer had. Als een verzoeker dat niet gelooft, moet hij aannemelijk maken dat de minister zo’n document wél heeft. In dit geval gelooft de rechtbank de minister. Er zijn eerder vergelijkbare Woo-verzoeken geweest. Toen zijn geautomatiseerde zoekslagen verricht in e-mailboxen, digitale gegevensdragers en het documentmanagementsysteem van het ministerie en het RIVM. In deze zaak is gezocht in de mailboxen van leden van managementteams en hun superieuren, waarbij de termen ‘kerk(en), kapel(len) kathedraal, kathedralen, kerkgebouw(en)’, samen met de termen ‘aanwezige(n), gast(en), kerkganger(s), en bezoeker(s)’ zijn gehanteerd. De rechtbank vindt niet – wat de man wél vraagt – dat de minister ook had moeten zoeken in mailboxen van andere ambtenaren, en ook niet in de mailboxen van de minister zelf en die van de RIVM-directeur. De man heeft dus niet aannemelijk gemaakt dat bepaalde documenten er wél waren.
Persoonlijke beleidsopvattingen
En de conceptdocumenten? Wordt er gevraagd om informatie uit documenten die zijn opgesteld voor intern beraad, dan wordt niets verstrekt over daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen. Deze interne stukken hoeven niet openbaar te worden gemaakt. Persoonlijke beleidsopvattingen zijn ambtelijke adviezen, visies, standpunten en overwegingen bedoeld voor intern beraad. De rechtbank heeft de door de minister vertrouwelijk overgelegde documenten ingezien en geconstateerd dat deze zijn opgesteld voor intern beraad en vrijwel geheel bestaan uit persoonlijke beleidsopvattingen. De minister hoefde deze niet aan de man te verstrekken.