Kan een niet wijzigingsbeding doorbroken worden als gevolg van inkomensverlies door de Corona-crisis?
Bij uw scheiding heeft u waarschijnlijk afspraken gemaakt over de (hoogte en mogelijk duur van de) partneralimentatie. Het kan zijn dat u daarbij tevens – kort gezegd – heeft afgesproken dat de hoogte van de alimentatie nimmer meer gewijzigd wordt en daar nu spijt van heeft. Wat kunt u wel en wat niet?
Algemeen
In het algemeen kan gesteld worden dat een op juiste wijze, derhalve schriftelijk en op correcte wijze geformuleerd, overeengekomen niet wijzigingsbeding, niet eenvoudig kan worden doorbroken. Van degenen, die het beding zijn aangegaan, verwacht de rechter, dat hierover lang en goed is nagedacht.
Indien de omstandigheden zich na het overeenkomen van het niet wijzigingsbeding zo ingrijpend wijzigen, dat de ex-echtgenoot naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet langer aan het beding mag worden gehouden, kan ondanks het gemaakte beding, verzocht worden de alimentatie te wijzigen. Uit de wetsgeschiedenis en rechtspraak blijkt dat de voorzienbaarheid van de gewijzigde omstandigheden daarbij een ondergeschikte rol speelt. Wat is wél maatgevend?
Welke omstandigheden spelen een rol bij het al dan niet doorbreken van het beding?
Er moet sprake zijn van een ingrijpende wijziging in de omstandigheden waardoor:
- de regeling geheel wordt/is ontwricht en de grondslag zich aan de regeling onttrekt. Een voorbeeld uit de rechtspraak is de situatie waarbij bij het maken van de afspraken partijen er van uit gingen dat mevrouw weer zou gaan werken, maar zij invalide raakt;
- een volkomen wanverhouding is ontstaan tussen wat u bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen stond, en wat zich in werkelijkheid heeft voorgedaan, en wel zo, dat het in hoge mate onbillijk zou zijn dat (één) van partijen aan het beding zouden worden gehouden. Ontslag en daardoor een aanzienlijke inkomensachteruitgang is sec geen wijziging, die leidt tot het doorbreken van het beding.
Wanneer partijen er onderling niet uitkomen, is het uiteindelijk aan de rechter om te oordelen of het niet-wijzigingsbeding in dit specifieke geval met deze bijzondere ingrijpend gewijzigde omstandigheden wel of niet met inachtneming van de redelijkheid en billijkheid doorbroken mag worden. Een opsomming van uitspraken waarbij dit wel of niet is gelukt, is niet zinvol. Iedere situatie is zodanig anders dat er geen lijn valt te trekken.
Leiden de gevolgen van de Corona-crisis wél tot het doorbreken van een niet wijzigingsbeding?
Mogelijk verliest u door de Corona-crisis uw baan of moet u uw onderneming/werkzaamheden staken. U valt terug op bijstandsniveau of minder….. Is dat ingrijpend genoeg om het niet-wijzigingsbeding de doorbreken?
Hiervoor heb ik al aangegeven dat enkel het ontslag/het verlies aan inkomen over het algemeen geen omstandigheid is, die leidt tot het doorbreken van het beding, maar wat als de oorzaak van het wegvallen van inkomen ligt in een pandemie met een wereldwijde economische crisis ten gevolg? Wordt in die situatie de grondslag aan de regeling onttrokken of ontstaat daardoor een volkomen wanverhouding tussen hetgeen wat u bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen stond en wat zich in werkelijkheid voordoet? Voorzienbaar was het, naar mijn mening, in ieder geval niet. De wel of niet voorzienbaarheid is echter niet doorslaggevend, zoals hiervoor al is vermeld. De volgende zaken zijn mijns inziens in deze wél van belang:
- de wereldwijde situatie kan uw overeengekomen regeling ontwrichten en kan de grondslag aan uw regeling onttrekken. Dit speelt m.i. met name daar waar het inkomensverlies zich voortzet over een aanzienlijk langere periode, er geen zicht is op herstel van inkomen en er geen sprake is van verwijtbaar gedrag aan de ene of andere zijde;
- er kan een volkomen wanverhouding ontstaan tussen hetgeen u voor ogen had bij het sluiten van de overeenkomst en hetgeen zich nu voordoet.
Naast deze omstandigheden zijn alle andere omstandigheden aan uw zijde van belang. Ieders situatie is anders; bij ieder spelen andere hoogst persoonlijke omstandigheden, welke steeds per persoon beoordeeld moeten worden. Wij bespreken graag uw situatie en de mogelijkheden in deze.
Wat mij betreft zijn er in bepaalde persoonlijke situaties zeker kansen om op grond van de Corona-crisis het niet-wijzigingsbeding te doorbreken, maar het blijft uiteindelijk aan de interpretatie van de rechter. De meningen zijn voorts verdeeld. Rechtspraak is er nog niet, maar zal langzaam op gang komen.
Wat kunt u doen?
Wanneer u destijds een niet wijzigingsbeding bent overeengekomen en uw omstandigheden zijn ingrijpend gewijzigd, maken wij graag een (bel)afspraak met u om samen met u te bezien of uw persoonlijke situatie mogelijkheden biedt tot wijziging en hoe we dit aanpakken. Kiest u voor mediation? Ook dat kan.
Voorts zijn procedures weer (beperkt) mogelijk. De rechtbanken zijn inmiddels beperkt open. Bepaalde nieuwe verzoeken kunnen worden ingediend, daar waar de omstandigheden van de rechtbank dit toelaten. Het is derhalve, na indiening van een verzoek, aan de rechtbank om te bepalen hoe met het verzoek om te gaan en op welke termijn. Vooralsnog lijken de meeste zaken schriftelijk – al dan niet voorafgegaan door een behandeling via (beeld)bellen – te worden afgedaan. Een goede voorbereiding en maatwerk is derhalve van groot belang. Wij helpen u graag!
Klik hier voor meer artikelen die zijn geschreven over (de gevolgen van) het coronavirus.
