Met de Wet homologatie onderhands akkoord (Whoa) is per 1 januari 2021 in de Faillissementswet de Whoa-regeling ingevoerd. Na twee jaar Whoa is de eerste balans wel op te maken. Daaruit blijkt dat de Whoa-procedure vorig jaar minder is ingeroepen dan in het eerste jaar.
Bedrijven in zwaar weer kunnen met de Whoa hun schulden herstructureren. Om te voorkomen dat een bedrijf failliet wordt verklaard, wordt de schuldeisers een aanbod (onderhand akkoord) gedaan: zij krijgen een deel van hun vorderingen vergoed. Accepteert een deel van hen dat, dan kan de rechtbank op verzoek van de schuldenaar de andere schuldeisers en aandeelhouders verplichten ook met dit aanbod in te stemmen. Deze regeling beoogt het minnelijke schuldsanerings- en herstructureringstraject te versterken. De mogelijkheid van homologatie dient daarbij als ‘uiterste redmiddel’.
Meerdere verzoeken
Op grond van de Whoa kunnen aan de rechtbank meerdere verzoeken worden voorgelegd. Dit zijn onder meer het verzoek tot homologatie of afwijzing van het akkoord, het verzoek tot het afkondigen van een afkoelingsperiode en de opheffing daarvan en het verzoek tot aanwijzing van een herstructureringsdeskundige en vaststelling van zijn salaris. Een akkoord kan onder de Whoa namelijk worden voorbereid en aangeboden door de schuldenaar of door zo’n herstructureringsdeskundige. Die kan worden aangewezen op verzoek van de schuldenaar, schuldeisers, aandeelhouders en ondernemingsraad.
Minder Whoa-procedures
Vorig jaar zijn er minder Whoa-procedures ingeroepen dan in het eerste jaar dat de Whoa van kracht was, zo blijkt uit het jaarverslag van de Rechtspraak over 2022 en 2021. Zowel het aantal gedeponeerde startverklaringen als het aantal ingekomen zaken en het aantal uitspraken, dat is gedaan in deze twee jaren, is gedaald. De meeste verzoeken gingen over de afkoelingsperiode, gevolgd door het vaststellen of het verhogen van het onderzoeksbudget en de homologatie. In alle gevallen kwam dat in 2021 vaker voor dan in 2022. Waar in 2021 de rechtbank Amsterdam de meeste uitspraken deed (49 van de in totaal 180), was dat in 2022 de rechtbank Rotterdam (31 van 134).
Veel besloten akkoordprocedures
De Whoa kent een besloten en een openbare akkoordprocedure. Opvallend in de cijfers van de Rechtspraak is het grote aantal besloten procedures: 65 besloten procedures tegen vier openbare procedures in 2021, en 34 besloten tegen vijf openbare procedures in 2022.
Homologatie
Van 98 van de 108 zaken, die in 2002 en 2021 zijn binnengekomen, is bekend of ze met een homologatie zijn geëindigd; de andere 10 zaken lopen nog. In totaal eindigde ruim een kwart van die zaken in een homologatie: 27 zaken. In 22 zaken ging het om een reorganisatieakkoord en in vijf zaken betrof het een liquidatieakkoord. In 10 zaken werd de homologatie afgewezen, in 21 zaken is het eerste verzoek afgewezen. Bij 22 zaken was sprake van een intrekking.
Herstructureringsdeskundige
In het startjaar zijn 12 herstructureringsdeskundigen aangesteld, tegen zes in 2022. Na aanwijzing van zo’n deskundige eindigden in die twee jaar vijf zaken in een homologatie en werden 10 zaken ingetrokken. Vaker werd een observator aangesteld, wat op verzoek van de schuldenaar of ambtshalve kan gebeuren. In 2021 hebben de rechtbanken 14 observatoren aangesteld. Vorig jaar waren dat er 9. Met een observator erbij eindigden in 2021 en 2022 zes zaken in een homologatie en 11 zaken in een intrekking. Intrekking van de aanwijzing van de herstructureringsdeskundige of observator kan betekenen dat de aanwijzing niet meer nodig is omdat een minnelijke regeling is bereikt of een andere oplossing is gevonden, of dat een akkoord niet in de rede ligt.
Faillissement
Ook na een Whoa-procedure kunnen bedrijven failliet worden verklaard, zo laat het jaarverslag zien. In twee zaken is na toewijzing van de homologatie alsnog het faillissement uitgesproken. In vier gevallen gebeurde dat na een afwijzing van de homologatie. In totaal zijn er zo 38 faillissementen geregistreerd.
Toename
In het jaarverslag wordt ook kort ingegaan op 2023, waarin tot op het moment van het opstellen van het verslag 51 startverklaringen zijn gedeponeerd. Een voorzichtige blik op de cijfers laat verder zien dat in meer zaken meerdere beslissingen van de rechter worden gevraagd dan in de twee jaren ervoor. Dat kan er volgens de Rechtspraak op wijzen dat de zaken, die aan de rechtbank worden voorgelegd, in omvang toenemen.
Het Whoa-jaarverslag 2021-2022 is hier te lezen.