Medisch beroepsgeheim
De eerste vragen die in dit soort gevallen naar voren komen zien op het beroepsgeheim. Het beroepsgeheim bestaat uit de zwijgplicht en het verschoningsrecht. De zwijgplicht houdt in dat u niets mag zeggen tegen wie dan ook over de medische informatie van uw patiënt. Het verschoningsrecht houdt in dat u ook niet hoeft te verklaren op vragen van politie of rechters. Met dit systeem van zwijgplicht en verschoningsrecht worden de belangen en de privacy van de patiënten beschermd.
Het medisch beroepsgeheim kan doorbroken worden, maar gezien de grote belangen van de patiënt is dit niet makkelijk. Een uitzondering op het beroepsgeheim kan bijvoorbeeld gemaakt worden als de patiënt zelf toestemming geeft om informatie te verstrekken. Maar dan nog steeds moet de behandelaar zelf ook een afweging maken, omdat er achteraf vragen kunnen komen over de waarde van de toestemming (had de patiënt door waar hij toestemming voor gaf?) of over de proportionaliteit (heeft de behandelaar niet teveel informatie gedeeld?). Bij twijfel is het altijd goed om te overleggen met een collega of met een juridisch adviseur.
Schriftelijke verklaring
In sommige gevallen is het de patiënt zelf die wenst dat zijn behandelaar informatie verschaft. Te denken valt aan een patiënt die wil bewijzen dat hij letsel heeft opgelopen, of een patiënt die een verklaring van u wil dat hij geestelijk weer helemaal gezond is of dat zijn behandeling voorspoedig verloopt. Dit zijn allemaal verklaringen die in een strafproces regelmatig gebruikt worden ten behoeve van de patiënt zelf. Daarom worden behandelaren gevraagd door de patiënt, of door de strafrechtadvocaat van de patiënt, om dergelijke verklaringen op te stellen.
De situatie kan zich echter voordoen dat de behandelaar deze informatie niet wil geven. Dit kan te maken hebben met twijfel over de toestemming van de patiënt (zoals geschreven kan twijfel bestaan of de patiënt wel doorheeft waar hij toestemming voor geeft). Maar wat als gevraagd wordt om te verklaren dat de behandeling voorspoedig verloopt, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is? Hoe gaat u daar mee om? Dit soort situaties komen op regelmatige basis voor en het is altijd aan te raden om met een juridisch adviseur te overleggen.
Getuigenverklaring in het strafrecht
Soms komt het voor dat de behandelaar verzocht wordt om op te treden als getuige in het strafproces. Te denken valt aan de situatie dat de behandelaar als getuige wordt opgeroepen om iets te zeggen over de mentale gesteldheid van de patiënt. Ook komt het helaas voor dat de behandelaar genoodzaakt is om aangifte tegen de patiënt te doen, bijvoorbeeld omdat de behandelaar verbaal of fysiek is belaagd. In al die gevallen kan het zijn dat de behandelaar door de rechtbank opgeroepen wordt om een verklaring af te leggen.
Als de behandelaar weinig ervaring heeft met het afleggen van een getuigenverklaring, dan kan het helpen om vooraf te sparren met een advocaat. Dit kan helpen om eventuele zorgen over het traject weg te nemen, maar het verdient ook de voorkeur om daardoor voorbereid naar het verhoor te kunnen gaan. Welke vragen kunnen worden gesteld en wat mag ik wel of niet doen? Hoe dien ik om te gaan met de aanwezigen? Wie zijn er eigenlijk aanwezig? Met dit soort vragen kan een advocaat helpen.
De voorbereiding zal worden afgestemd op de stand van zaken in de rechtszaak en de plaats van het verhoor. Als voorbeeld, in het strafrecht kan het verhoor plaatsvinden tijdens meerdere momenten in het strafproces. Het kan zijn dat het verhoor plaatsvindt tijdens het begin van het strafproces of gedurende de inhoudelijke behandeling van de strafzaak. Ook de plaats van de getuigenverklaring kan verschillen. De behandelaar kan opgeroepen worden om bij de politie te verklaren. Maar het kan ook zijn dat de getuigenverklaring wordt afgelegd in de rechtbank, namelijk bij de rechter-commissaris of zelfs in de rechtszaal tijdens de rechtszaak. Hoe de behandelaar zich het beste kan voorbereiden is afhankelijk van de stand van het strafproces en de plaats van het verhoor. Een strafrechtadvocaat kan ervoor zorgen dat de behandelaar zo goed mogelijk voorbereid naar het verhoor zal gaan.
Verplichtingen
In Nederland is iedereen verplicht om gehoor te geven aan een oproep van de rechtbank om een getuigenverklaring af te leggen. Toch zijn er situaties denkbaar waar een verhoor toch niet nodig is. In het straf- en civiele recht bestaan er uitzonderingen die voorgelegd kunnen worden aan de rechtbank. Ook zijn er verschillen in de verplichtingen van de getuige tussen een oproep van de rechtbank of een oproep van de politie. Het is raadzaam om te bekijken of deze uitzonderingen aanwezig zijn.
Ook is het aan te bevelen om te bekijken of er risico’s zijn voor de behandelaar. Het is namelijk mogelijk dat een verhoor ‘van kleur verschiet’ van een getuigenverhoor naar een verhoor als verdachte. Een advocaat kan hierover meedenken of zelfs in sommige gevallen meegaan naar het verhoor.
Bijstand door een advocaat
De Kempenaer Advocaten staat meerdere zorginstellingen bij. De voorbeelden in dit artikel zijn allemaal in de praktijk voorgekomen. Het spanningsveld tussen enerzijds het helpen van de patiënt en anderzijds de wettelijke verplichtingen zoals het beroepsgeheim en uw eigen verantwoordelijk kan moeilijke vragen opwerpen. Neem voor het bespreken van deze vragen vrijblijvend contact op met Guido Roest op 026 – 352 2825 of g.roest@dekempenaer.nl.
