Een man raakt zijn rijbewijs kwijt en krijgt een vervangend exemplaar. Als bekend wordt dat hij hierover heeft gelogen, wordt zijn vervangende rijbewijs ongeldig verklaard. Maar kan dat wel?
Een man van Poolse komaf laat in 2013 zijn Pools rijbewijs omwisselen voor een Nederlands rijbewijs omdat hij in Nederland is komen wonen en werken. Enkele jaren later vraagt hij een nieuw (Nederlands) rijbewijs aan. In het aanvraagformulier schrijft hij dat hij het rijbewijs is verloren op zijn werkplek in Nederland. Diezelfde dag krijgt hij van het college van B&W van zijn gemeente een vervangend rijbewijs.
Onjuiste gegevens
Enige tijd later wordt het rijbewijs ongeldig verklaard. De gemeente is er achter gekomen dat de Poolse autoriteiten het oorspronkelijke rijbewijs hebben ingenomen vanwege alcoholmisbruik in het verkeer. Het vervangende rijbewijs is dus afgegeven op basis van onjuiste gegevens door de man. Die zou dit vervangende rijbewijs nooit hebben gekregen als het college ten tijde van de aanvraag wist van de onjuiste gegevens, aldus de burgemeester. In beroep oordeelt de rechtbank dat de burgemeester het vervangende rijbewijs terecht ongeldig heeft verklaard. Dat de man geen goed Nederlands spreekt, vormt geen rechtvaardiging voor het verstrekken van onjuiste gegevens.
Geen ruimte voor belangenafweging
Een rijbewijs wordt alleen vervangen als het ‘verloren is geraakt of teniet is gegaan’. Dat is hier niet aan de orde. De man stelt ook dat hij zijn rijbewijs nodig heeft voor zijn werk. Maar de Wegenverkeerswet laat in dergelijke gevallen geen ruimte voor een belangenafweging. De burgemeester kón wettelijk niets anders dan het vervangend rijbewijs ongeldig verklaren.
Onevenredige gevolgen
Dat is ook het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, waar de man zijn heil zoekt. Hij stelt dat de Poolse autoriteiten hem – vanwege zijn verkeersovertreding – uitsluitend een rijverbod op Pools grondgebied konden opleggen (wat zij ook voor drie jaar hebben gedaan). De Poolse autoriteiten mochten niet zijn rijbevoegdheid voor het Nederlands grondgebied ontzeggen door het rijbewijs in te nemen. De ongeldigverklaring van zijn vervangende rijbewijs heeft voor hem onevenredige gevolgen: hij kan zijn bedrijfsbus niet meer besturen en niet meer werken als stukadoor. En hij moet opnieuw rijexamen doen, wat voor hem moeilijker is dan de gemiddelde Nederlander, gezien de taal en zijn leeftijd. Om die reden had de burgemeester moeten afzien van de ongeldigverklaring.
Theorie-examen
Ook volgens de Afdeling zou de burgemeester alleen een nieuw rijbewijs kunnen afgeven als het ‘verloren’ rijbewijs bij hem was ingeleverd. De man heeft geen enkele poging gedaan de Poolse autoriteiten hiertoe te bewegen. En de burgemeester mocht te belangen van de man en zijn werk niet laten meewegen, dat is wettelijk niet toegestaan. De man heeft deze situatie zelf veroorzaakt door onjuiste gegevens in te vullen in het aanvraagformulier. Bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen kan hij het theorie-examen afleggen met behulp van een Poolse tolk en het theorieboek is verkrijgbaar in het Pools.