…en dat gaat in de papieren lopen!
Smaken verschillen en dat bleek onlangs ook op het Binnenhof. Architectenbureau OMA zou de nieuwe Tweede Kamer ontwerpen, maar daarover kwam gedoe. Het Rijk zegde de overeenkomst op. Kan dat zomaar? Hoe zit het juridisch?
De overheid hanteert specifieke regels voor overeenkomsten met o.a. architecten. Ze kunnen zo’n overeenkomst opzeggen. Het Rijk heeft hier nu mee te maken met de verbouwing van het Binnenhof. OMA ontvangt een afkoopsom. Dit is naar verluidt 2,7 miljoen euro. Veel geld, maar gezien de opdracht is dit wellicht wél proportioneel.
OMA ontvangt naar verluidt 2,7 miljoen euro
Algemene voorwaarden voor architecten
De afspraken tussen het Rijk en de architecten die het Binnenhof ontwerpen, vallen zeer waarschijnlijk onder de ABAA DNR 2011: de Algemene Bepalingen van het Rijksvastgoedbedrijf voor opdrachten aan Architecten en Adviseurs. Deze regeling is gebaseerd op De Nieuwe Regeling (DNR 2011).
Architecten en adviseurs gebruiken de DNR 2011 vrijwel ‘standaard’. Deze set algemene voorwaarden regelt de rechtsverhouding tussen opdrachtgever, architecten, ingenieurs en adviseurs. Ook bepaalt het hoe opdrachtgever en architect afscheid kunnen nemen van elkaar. Hoe zit dit precies?
Als de opdrachtgever opzegt
Het Rijk werd het dus niet eens met OMA over de samenwerking. De opdracht is beëindigd. De regeling hiervoor staat in de ABAA DNR 2011. Ontbinden van de opdracht is alléén mogelijk als de opdrachtgever een consument is. Maar de opdracht kan wel worden opgezegd.
Een grond (geldige reden) hiervoor kan volgens de DNR 2011 zijn: vertraging en onderbreking, toerekenbaar tekortkomen of overmacht. Volgens de ABAA kan ook een conflict tussen de architect en de (toekomstige) gebruikers een opzeggingsgrond zijn.
‘Opzeggen? Een reden geven is niet verplicht.’
Het is trouwens niet verplicht om een reden te geven voor het opzeggen. Beide partijen hebben het recht om een opdracht ook zónder grond op te zeggen. Maar dit kan de afwikkeling wel beïnvloeden.
Afkoopsom betalen
Volgens verschillende media ontvangt architectenbureau OMA van het Rijk een afkoopsom van 2,7 miljoen euro. De exacte reden voor het opzeggen is niet duidelijk. Wellicht gaat het om een opzegging zonder grond. Volgens de ABAA DNR 2011 heeft de opdrachtgever dan een betalingsverplichting.
Het Rijk moet naar de stand van het werk op dat moment betalen:
- het honorarium
- de bijkomende kosten
- de toezichtskosten
- alle redelijkerwijs gemaakte en nog te maken kosten
- 10% van de resterende advieskosten die nog verschuldigd zouden zijn als de opdracht volledig werd vervuld
Wordt er wél een reden gegeven voor het opzeggen? Dan speelt voor de afkoopsom mee bij wie de oorzaak van deze reden ligt: bij de opdrachtgever of bij de architect.
Over het auteursrecht
Wie krijgt de rechten over het advies van de architect als de opdracht wordt opgezegd? Hierbij gaat het om het advies dat valt onder de DNR 2011. Volgens de DNR 2011 is advies ‘het resultaat van de werkzaamheden van de adviseur’. Zoals berekeningen om een installatie aan te leggen. Deze kunnen óók gebruikt worden in een ander project.
Heeft het Rijk de opdracht met OMA inderdaad zonder grond opgezegd? Dan mogen schetsen, ontwerpen en adviezen van OMA alléén worden gebruikt na schriftelijke toestemming. Aan die toestemming kan OMA voorwaarden verbinden. Zoals een financiële vergoeding. Of controle door OMA of het werk wel volgens hun bedoeling wordt gebruikt.
Zonder schriftelijke toestemming van de architect, is er géén toestemming. In principe behoudt de architect dan al zijn rechten op het ontwerp.
Ook de architect kan zonder reden opzeggen
Als de architect opzegt
Ook de architect kan de opdracht zonder reden opzeggen. In dat geval heeft de opdrachtgever toch een betalingsverplichting. Namelijk: het honorarium, de bijkomende kosten, de toezichtskosten en alle redelijkerwijs gemaakte en nog te maken kosten. Wel mag de opdrachtgever hier 10% vanaf trekken.
Als de architect de opdracht zonder reden opzegt, mag de opdrachtgever het werk in principe gebruiken zonder zijn toestemming. De opdrachtgever hoeft dan geen vergoeding te betalen voor de rechten op het werk.
Meer informatie?
Lees meer over architecten en auteursrecht in de artikelen Transformatie vastgoedobject: auteursrecht gecheckt? en Architect en auteursrecht. Meer weten over de DNR 2011 of de ABAA DNR 2011? Neem contact met ons op via wonen@dekempenaer.nl of 026 352 28 88.