Aandeelhouders die tevens bestuurder van een onderneming zijn, sluiten vaak managementovereenkomsten en aandeelhoudersovereenkomsten. In deze zaak lijken deze twee overeenkomsten te botsen.
Een bedrijf dat apotheken exploiteert heeft vijf aandeelhouders die tevens bestuurder zijn. Deze aandeelhouders zijn praktijkvennootschappen van praktiserende apothekers. De onderneming heeft met hen managementovereenkomsten gesloten. Als een van hen de aow-gerechtigde leeftijd bereikt, ontstaat er onrust: betekent dit dat de managementovereenkomst tussen het bedrijf en deze aandeelhouder nu is geëindigd? In de managementovereenkomst staat immers dat deze eindigt wanneer de aandeelhouder de aow-gerechtigde leeftijd heeft bereikt dan wel 70 jaar is geworden. Dan vervallen ook de management- en onkostenvergoedingen.
Belemmerd
De aandeelhouder die moet vertrekken doet dit echter niet, omdat zij het niet eens is met de ‘deal’: zij vindt dat ze te weinig krijgt voor haar aandelen. De anderen vorderen bij de voorzieningenrechter (rechtbank Noord-Holland) dat zij alsnog opstapt, en dat zij niet meer mag optreden als bestuurder van de onderneming. Nu zij nog steeds bestuursvergaderingen bijwoont en daar niet wil vertrekken, wordt het dagelijks bestuur ernstig belemmerd.
Aow-leeftijd
Ook twijfelt deze aandeelhouder of ze wel echt moet vertrekken omdat in de aandeelhoudersovereenkomst de zin over de beëindiging van de managementovereenkomst anders is geformuleerd. Deze twee overeenkomsten botsen dus met elkaar. Maar de voorzieningenrechter oordeelt dat de managementovereenkomst echt is geëindigd, nu de aandeelhouder de aow-gerechtigde leeftijd heeft bereikt. Dat er ook staat ‘dan wel het bereiken van de 70-jarige leeftijd’ betekent niet dat zij tot haar 70e kan blijven. Deze passage is opgenomen voor het geval de wettelijke aow-leeftijd in de toekomst hoger wordt dan 70 jaar. De aandeelhouder kan dus niet kiezen tussen aow-leeftijd of 70 jaar: de aow-leeftijd is bepalend. Voor de beëindiging was geen apart bestuursbesluit vereist; een aangetekend schrijven aan de aandeelhouder volstond, en dat is ook zo gebeurd.
Aandelen aanbieden
Op grond van de aandeelhoudersovereenkomst is een aandeelhouder verplicht om terstond zijn of haar aandelen in de onderneming aan de overige aandeelhouders gezamenlijk te koop aan te bieden als de managementovereenkomst is beëindigd – en dit op straffe van een boete. Dit moet gebeuren ook nu dit niet in de managementovereenkomst is geregeld.
Direct terugtreden
Het vonnis wordt ‘uitvoerbaar bij voorraad’ verklaard. Dit betekent dat het direct moet worden uitgevoerd, ook al wil de aandeelhouder in hoger beroep. De andere bestuurders hebben een spoedeisend belang: de ene aandeelhouder gedraagt zich nog altijd als bestuurder, een dergelijk geschil tussen aandeelhouders is niet in het belang van het bedrijf. De onderneming heeft 120 medewerkers en dient naar behoren te worden bestuurd. De bestuurder-aandeelhouder moet direct terugtreden en zij moet binnen een week haar aandelen in het bedrijf aanbieden aan de andere aandeelhouders. Ook moet zij zich binnen een week uitschrijven in het Handelsregister, op straffe van een eenmalige dwangsom van € 10.000 per schending, met een maximum aan te verbeuren dwangsommen van € 200.000.
