Er zijn meerdere situaties denkbaar waar een ambtenaar wordt opgeroepen als getuige. Indien je in Nederland door de rechtbank wordt opgeroepen als getuige ben je verplicht om te verschijnen, dus ook de ambtenaar. Dit kunnen ambtenaren zijn van organen zoals de gemeente, provincie, inspectiedienst en omgevingsdienst, maar ook ambtenaar-bestuurders kunnen worden opgeroepen. De desbetreffende ambtenaar wordt geconfronteerd met een situatie waar hij niet om heeft gevraagd. Wat moet de ambtenaar weten en kan bijstand van een advocaat helpen?
Getuigenverklaring in het privaatrecht of in het strafrecht
Sommige ambtenaren zullen mogelijk al enige ervaring hebben om op te treden als getuige in het bestuursrecht. Het kan zijn dat er minder ervaring is met het afleggen van een getuigenverklaring in het privaatrecht of in het strafrecht. Het komt echter helaas voor dat bijvoorbeeld een gemeente indirect betrokken raakt bij een rechtszaak in het privaatrecht of het strafrecht. Te denken valt aan de situatie dat een gemeenteambtenaar contact heeft gehad met twee ondernemingen in een bestuursrechtelijke kwestie, en als getuige wordt opgeroepen in een private kwestie tussen de twee ondernemingen. En wat te denken van de helaas niet-denkbeeldige situatie dat een ambtenaar verbaal of fysiek is belaagd, aangifte heeft gedaan en door de verdachte wordt opgeroepen als getuige in de strafzaak. In al die gevallen is de ambtenaar verplicht om gehoor te geven aan een getuigenoproep vanuit de rechtbank.
Voorbereiding
Omdat de desbetreffende ambtenaar mogelijk weinig ervaring heeft met het afleggen van een getuigenverklaring, kan het helpen om vooraf te sparren met een advocaat. Dit kan helpen om eventuele zorgen over het traject weg te nemen, maar het verdient ook de voorkeur om daardoor voorbereid naar het verhoor te kunnen gaan. Welke vragen kunnen worden gesteld en wat mag ik wel of niet doen? Hoe dien ik om te gaan met de aanwezigen? Wie zijn er eigenlijk aanwezig? Met dit soort vragen kan een advocaat helpen.
De voorbereiding zal worden afgestemd op de stand van zaken in de rechtszaak en de plaats van het verhoor. Als voorbeeld, in het strafrecht kan het verhoor plaatsvinden tijdens meerdere momenten in het strafproces. Het kan zijn dat het verhoor plaatsvindt tijdens het begin van het strafproces of gedurende de rechtszaak bij de rechtbank. Ook de plaats van de getuigenverklaring kan verschillen. De ambtenaar kan opgeroepen worden om bij de politie te verklaren. Maar het kan ook zijn dat de getuigenverklaring wordt afgelegd in de rechtbank, namelijk bij de rechter-commissaris of zelfs in de rechtszaal tijdens de rechtszaak. Hoe de ambtenaar zich het beste kan voorbereiden is afhankelijk van de stand van het strafproces en de plaats van het verhoor. Een strafrechtadvocaat kan ervoor zorgen dat de ambtenaar zo goed mogelijk voorbereid naar het verhoor zal gaan.
Verplichtingen
Zoals ik al eerder opmerkte, is iedereen in Nederland verplicht om gehoor te geven aan een oproep van de rechtbank om een getuigenverklaring af te leggen. Dit betekent niet dat er situaties denkbaar zijn waar de ambtenaar onder de verplichting uit kan komen. In het straf- en civiele recht bestaan er uitzonderingen die voorgelegd kunnen worden aan de rechtbank. Ook zijn er verschillen in de verplichtingen van de getuige tussen een oproep van de rechtbank of een oproep van de politie. Het is raadzaam om te bekijken of deze uitzonderingen aanwezig zijn.
Ook is het aan te bevelen om te bekijken of er risico’s zijn voor de ambtenaar. Het is namelijk mogelijk dat een verhoor ‘van kleur verschiet’ van een getuigeverhoor naar een verdachteverhoor. Een advocaat kan hierover meedenken of zelfs (in sommige gevallen) meegaan naar het verhoor.
Bijstand door een advocaat
Recentelijk heb ik meerdere gemeentes bijgestaan in trajecten waar hun ambtenaren als getuigen zijn opgeroepen. Het opgeroepen worden als getuige kan als vervelend en stressvol worden ervaren. Voor ambtenaren kan het daarom prettig zijn om met hun vragen terecht te kunnen bij een specialist. Bijstand van een advocaat kan dan een toegevoegde waarde zijn.
Neem voor (vrijblijvende) vragen contact op met Guido Roest via 026 – 352 28 25 of g.roest@dekempenaer.nl.
