Afgelopen zondag stond een artikel op ad.nl over een race-ongeval in Rockanje, zie de link race-ongeval Rockanje. Tijdens het race-evenement haakten twee motorrijders in elkaar, waardoor zij het publiek inreden. Naast de motorrijders, raakten ook diverse bezoekers gewond.
Kan een organisator de aansprakelijkheid van de door de bezoekers en deelnemers geleden schade beperken?
Schade bezoekers
Bij bezoekers kan sprake zijn van (i) bezoekers die een kaartje voor het evenement hebben gekocht en (ii) bezoekers die geen kaartje voor een evenement hebben gekocht, nu het evenement vrij toegankelijk is.
(i) bezoekers die een kaartje voor het evenement hebben gekocht
In dit geval bestaat een overeenkomst tussen de organisator en de bezoeker. Veelal zal in de algemene voorwaarden een beperking van de aansprakelijkheid zijn opgenomen.
Met name bij bezoekers geldt dat een exoneratie (beperking) van de aansprakelijkheid al snel als onredelijk wordt aangemerkt. Dit geldt helemaal wanneer de kans op schade groot is en de organisator onvoldoende maatregelen heeft genomen om die schade zoveel als mogelijk te voorkomen.
(ii) bezoekers die geen kaartje voor een evenement hebben gekocht, nu het evenement vrij toegankelijk is
Net als bij het ongeval met de monstertruck in Haaksbergen, geldt dat op de organisator een zorgplicht rust. De zorgvuldigheidsplicht is afhankelijk van (a) is er sprake van (mogelijk) gevaar?, (b) hoe (on)voorzichtig zijn de potentiële slachtoffers?, (c) wat is de kans op ongeval/schade? en (d) wat zijn de mogelijke preventieve maatregelen?.
De zorgvuldigheidsplicht wordt groter naar gelang: (i) het evenement gevaarlijker is, (ii) de kans op onvoorzichtigheid deelnemers groter is, (iii) de kans op schade groter is en (iv) de preventieve maatregelen eenvoudiger zijn.
Indien de organisator niet de juiste passende en redelijke maatregelen heeft genomen, wordt de kans op aansprakelijkheid groter. Een exoneratie (beperking) van de aansprakelijkheid in algemene voorwaarden zal hier (zo goed als zeker) geen soelaas bieden, nu er geen contractuele verhouding bestaat tussen organisator en bezoeker.
Schade deelnemers
Organisatoren hanteren richting deelnemers vaak een disclaimer, met als tekst: “Het deelnemen aan het evenement is geheel voor eigen rekening en risico.”
Indien de deelnemer een natuurlijk persoon is dan wel gelijk gesteld dient te worden aan een natuurlijk persoon, dan geldt dat de disclaimer als onredelijk bezwarend kan worden aangemerkt, nu de disclaimer als een algemene voorwaarde wordt gekwalificeerd. Een uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden bevestigt dat door de oordelen: “Aldus uitgelegd is het beding een beding dat valt onder het bereik van artikel 6:237 sub f BW en dat vermoed wordt onredelijk bezwarend te zijn. X heeft geen feiten en omstandigheden aangevoerd die, indien ze komen vast te staan, het vermoeden weerleggen dat het beding onredelijk bezwarend is. In dit verband overweegt het hof dat het beding geen onderscheid maakt tussen opzettelijk en niet-opzettelijk toegebrachte schade (…) en evenmin tussen verzekerde en niet-verzekerde schade en tussen letselschade en andere schadesoorten. Het beding behelst, zoals het door X wordt ingeroepen, derhalve ook een exoneratie voor letselschade.”[1]
Indien de deelnemer niet een natuurlijk persoon is en niet gelijk gesteld kan worden aan een natuurlijk persoon, dan geldt de redelijkheid en billijkheid (hetgeen een hogere drempel voor aansprakelijkheid oplevert).
Met name bij sport- en spelsituaties alsmede snelheids- of behendigheidsritten zit een ongeluk in een klein hoekje. De lat voor aansprakelijkstelling door de deelnemer richting de organisator ligt hoog, nu het evenement an sich een hoger risico op een ongeval met zich meebrengt en de deelnemer dat aanvaardt. Uiteraard blijft op de organisator een zorgplicht rusten om ongevallen zoveel als mogelijk te voorkomen.
Het verdient zeker aanbeveling dat de organisator veiligheidsvoorschriften en/of spelregels die door de deelnemer in acht genomen dienen te worden, aan de deelnemer overhandigt en daarnaast duidelijk zichtbaar zijn voor de deelnemer (bijvoorbeeld dat die voorschriften bij kleedkamers, etc. hangen). Daarnaast verdient het aanbeveling dat de organisator in rechte kan aantonen dat de veiligheidsvoorschriften en/of spelregels aan de deelnemer zijn overhandigd.
Conclusie
Het door de organisator opnemen van een exoneratie (beperking) van de aansprakelijkheid is aan te raden. Een exoneratie van de aansprakelijkheid richting bezoekers zal al snel als onredelijk worden aangemerkt, met name wanneer de organisator onvoldoende maatregelen heeft genomen om een ongeval zoveel als mogelijk te voorkomen.
Bij deelnemers ligt de lat hoger voor een oordeel dat de exoneratie als onredelijk wordt aangemerkt. Dit geldt met name in het geval van sport- spel-, en snelheidsevenementen.
Indien gebruik wordt gemaakt van een exoneratie, splits die dan zoveel als mogelijk tussen (a) opzettelijke en niet-opzettelijke schade, (b) verzekerde en niet-verzekerde schade en (c) letselschade en niet-letselschade. Het opnemen van een exoneratie betekent niet dat de organisator geen zorgplicht meer heeft.
Het verdient aanbeveling dat de organisator eventuele door de deelnemer in acht te nemen veiligheidsvoorschriften en/of spelregels, aan de deelnemer overhandigt en duidelijk zichtbaar zijn voor de deelnemer.
Mocht u vragen hebben, dan kunt u altijd contact met mij opnemen per mail j.de.wrede@dekempenaer.nl of telefonisch 026 3522825.
[1] Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 12 februari 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:BZ1719, r.o. 3.9.
